Avrupa Birliği, Avrupa vatandaşları ve Avrupa Günü: birbirine daha yakın

9 Mayıs tarihinde Avrupa Günü kutlandı. Bu tarih, AB’nin mazisine geri bakmak, dikkatimizi Avrupa’nın sembollerine doğru yönlendirmek, birbirimizi yakınlaştıranları sıralamak için iyi bir münasebet.

‘Fransa, her zaman barışa hizmet etme amacını gütmüştür. Avrupa, daha tam kurulmuş değil. Savaş vardı! Avrupa, tek başına değil, ortak çabalarla, somut çalışmalarla kurulacak. Ama ilk başta reel bir dayanışma yoluyla güçlerimizi birleştirmeliyiz.’

Fransa’nın Eski Dışişleri Bakanı Robert Schuman’ın bu sözleri, bizi 9 Mayıs 1950 tarihine döndürdü. Jean Monnet’in fikrinden esinlendirilen bir konuşmasında Schuman, Fransa, Almanya ve katılmak isteyen diğer Avrupa ülkelerinin, kömür ve çelik kaynaklarını birleştirmelerini önerdi. Silah endüstrisini geliştiren bu dalların birleşmesi fikri, yakında sona eren Dünya Savaşı’ndan sonra bir nevi barış garantisi olarak algılandı. ‘Schuman Bildirgesi’ olarak bilinen bu önerinin, Avrupa Birliği’nin kurulması için zemin oluşturduğu düşünülüyor. Böylece yaklaşık bir yıl sonra Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Lüksemburg ve Belçika, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nu (AKÇT) kuran anlaşmayı imzaladı. 6 yıl sonra 1957’de Roma’da daha iyi sözleşme imzlanarak Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (Euratom) da kuruldu. Bu anlaşmaları imzalayan ülkelerin başarısı bu kadar büyük, çalışmaları da bu kadar elverişliydi ki, 1973 yılında Danimarka, İrlanda ve İngiltere üç topluluğa katılmaya karar verdi. 1981 yılında Yunanistan, 1986’da da İspanya ve Portekiz bu topluluklara katıldı.

XX. yüzylın 90’lı yıllarında 7 Şubat 1992 tarihinde Hollanda’nın Maastricht kentinde Avrupa Birliği Anlaşması imzalandı. Maastricht Anlaşması, Avrupa Parlamentosu’nun yetkilerini ciddi bir şekilde artırdı. Ortak karar alma prosedürünün yürürlüğe getirilmesiyle Avrupa Parlamentosu, AB’nin yasama sürecine katılma ve önemli konularda veto uygulama hakkını kazandı. 1995 yılında Avusturya, Finlandiya ve İsveç’in katılımıyla AB, dördüncü defa genişledi. Aradan pek geçmeden Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Estonya, Litvanya, Letonya, Slovenya, Kıbrıs ve Malta üyelik için başvuru yaptı. AB’nin beşinci genişlemesi, bu ülkelerden onunun 1 Mayıs 2004’te ve Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007’de katılmasıyla gerçekleşti.

9 Mayıs Avrupa Günü, bayrağı, marşı, motosu ve ortak para birimi Avro’nun yanı sıra AB’nin sembollerinden biri sayılıyor. Avrupa ülkelerinin birleşmeleri uğruna ilk adımın atıldığı gün, Avrupa halklarını birbirlerine yakınlaştıran girişimler ve kutlamalar için iyi bir münasebet. 1985 yılında AB’nin resmi marşı için Beethoven’in IX. senfonisinden bir kısmı olan ‘An der Freude’ seçildi. Bu marş, Avrupa’nın çalıştığı özgürlük, barış ve dayanışma ülkülerini ifade ediyor. AB’nin bayrağı, mavi göğü andırıyor, içindeki daire şeklinde dizilmiş olan 12 altın yıldız da, halklar arasındaki dayanışma ve uyumu sembolize ediyor. 12 sayısı ise, doluluğun, birliğin simgesidir. AB’nin ‘Çeşitlilikte Birleşik Olalım’ motosu, Avrupalıların, barış ve adalet için beraber çalıştığını, Avrupa’nın çeşitli kültür, gelenek ve dillerinin, Eski Kıta için büyük öncelik oluşturduğunu dile getiriyor. 2002 yılı itibariyle ortak para birimi olan Avro da, Birleşik Avrupa’nın sembolü haline geldi. Avro, Avrupa bölgesine katılan her ülkenin resmi para birimi oluyor.

Avrupa Parlamentosu, vatandaşlara en yakın olan kurum. Avrupa Parlamentosu’nun Bulgaristan Bilgi Şubesi Müdürü Toon Streppel, şunları izah ediyor: ‘Lizbon Anlaşması’na göre Avrupa Parlamentosu, çeşitli yasaların hazırlanmasına katılacak. Böylece Parlamento’nun rolü ciddi bir şekilde kuvvetlendirilecek. Bu da, insanların Avrupa Parlamentosu’ndaki temsilcileriyle temas içinde olmalarının, onların çıkarına olduğu anlamına geliyor. Çünkü onların yeni yasaların oluşturulmasına etkisi olacak. Gelecek yılın ortasında bütün üye ülkelerde Avrupa Parlamentosu seçimleri yapılacak. Lizbon Anlaşması’na göre ise Avrupa Parlamentosu’ndaki en güçlü parti, Avrupa Komisyonu Başkanı’nın seçimini etkileyebilecek.’

Avrupa Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu arasındaki işbirliği şekilleri 2009 itibariyle nasıl değişecek?

‘Bu bağlamda pek fazla değişiklik beklemiyorum. Söylediğim gibi Avrupa Parlamentosu’nun rolü pekişecek, ancak işbirliği sistemi, pek değişmeyecek. Gelecek yıl zor olacak. Avrupa Komisyonu, seçimlerden önce yasatasarıları hazırlamayacak, çünkü süresi doluyor. Öte yandan Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra muamelelerin başatılması için zaman gerekli olacak. Dolayısıyla 2009’da değişiklikler beklemiyorum. Ancak 2009’un sonunda ve 2010’un başında yeni Avrupa Parlamentosu ile yeni Avrupa Komisyonu arasındaki yeni işbirliğine start verilecek. Avrupa Parlamantosu’nun, ödev ve önceliklerin yerine getirilmesi için daha büyük baskı uygulayacağını tahmin ediyorum.’

‘Biz vatandaşların oyuyla seçildik, onlarla bağlantımız olmaması mümkün değil’ söyleyen Avrupa Parlamentosu’nda milletvekili Bilana Raeva, şunları da ekliyor sözlerine: ‘Benim Bulgarsitan’da 10 bilgi merkezim var. Bunlardan başka çok diğer işle meşgul oluyoruz. Seminer ve konferanslar düzenliyoruz, öğrenci, kültür adamı ve gazetecilerden oluşan çeşiti gruplar Avrupa Parlamentosu’nda karşılıyoruz. Daha küçük yerleşim merkezleriyle temaslar zor. Ama yine de ben yolunu buluyorum, yeri kendim ziyaret ediyorum. Bazen sorunlar, bazen fikirler, bazen de haklar tanınması, çevre korunması, idare çalışması için sinyaller var. Tabii tüm bunların çözümü, Bulgaristan’daki yerel makamlar tarafından aranmalı. Avrupa Parlamentosu, buna doğrudan müdahale edemez. Böyle durumlarda kararlar alabilen kurumlardaki meslektaşlarıma bilgi vermeye çalışıyorum. Oysa özellikle gençlerin çok iyi fikirleri var. Onların projeleri, Avrupa’daki okul ve üniversiteler arası tecrübe teatisiyle alakalı. Ben de bunlara seve seve yardım ediyorum.’

‘Şimdi Avrupa Parlamentosu ile İşbirliği İçinde Çalışıyoruz’ dizisi, Bulgaristan Radyosu, RFI – Romanya ve Yvelines Radio – Fransa tarafından yayınlanıyor.

Yazı: Rumyana Tsvetkova, Daniela Konstantinova, Vesela Vladkova ve Elena Karkalanova
Türkçesi: Rayna İvanova