Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τη σκοπιά των ΜΜΕ

Γνωρίζουν οι πολίτες τη δραστηριότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την επίδρασή της στην καθημερινή τους ζωή; Τι κάνουν τα ΜΜΕ ώστε η σχετική ενημέρωση να φθάνει στους ανθρώπους σε προσιτή μορφή και να προκαλεί το ενδιαφέρον τους; Υπάρχει πιθανότητα "επικίνδυνης ερωτοτροπίας" μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και των δημοσιογράφων; Σ’ όλα αυτά τα ζητήματα θα αναφερθούμε στη σημερινή μας ενημερωτική εκπομπή της σειράς "Τώρα - συνεργαζόμαστε με το Ευρωκοινοβούλιο".

Στη Σόφια διεξάχθηκε πρόσφατα   διάσκεψη με θέμα "50 χρόνια Ευρωκοινοβούλιο" , χρηματοδοτο ύμενη από τη Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιών του Ευρωκοινοβουλίου. Επίτιμοι πάτρωνες του φόρουμ, οργανωμένου από το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΒΤΑ) σε συνεργασία με τη Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση, ήταν ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Χανς-Γκέρτ Πέτερινγκ, και ο πρόεδρος της βουλγαρικής Βουλής, Γκεόργκι Πίρινσκι. Κατά την Εβελίνα Αντρέεβα, γενική γραμματέα του ΒΤΑ, αυτή η διάσκεψη αποτελεί καλό παράδειγμα σχεδίου που ανατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και εκτελέστηκε σύμφωνα με τους κανόνες του και οι εκτιμήσεις των Βρυξελλών είναι απόλυτα θετικές. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος περισσότεροι από 50 επώνυμοι δημοσιογράφοι από 12 κράτη της ΝΑ Ευρώπης. Κατανοούν τα ΜΜΕ τα ευρωπαϊκά προβλήματα και τα καλύπτουν κατάλληλα; Αυτό ήταν το βασικό θέμα που συζήτησαν οι συμμετέχοντες.

"Ο τρόπος , με τον οποίο παρουσιάζονται τα ευρωπαϊκά προβλήματα , είναι ακατανόητος για ένα μεγάλο μέρος των πολιτών της ΝΑ Ευρώπης", εξήγησε προς τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία η Εβελίνα Αντρέεβα . " Αν και οι κοινωνιολόγοι μας παραχώρησαν στατιστικά στοιχεία , σύμφωνα με τα οποία στην περιοχή ακόμα επικρατούν οι " ευρωαισιόδοξοι" , αυτό δεν θα συνεχιστεί στο μέλλον , αν εμείς  - τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι  - δεν βρούμε την κατάλληλη γλώσσα , στην οποία να παρουσιάζουμε στους ανθρώπους εκείνο που συμβαίνει στην Ευρώπη. Τη γνώμη αυτή εξέφρασαν όχι μόνο οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ, αλλά και οι πολιτικοί, οι οποίοι έλαβαν μέρος στη διάσκεψη, οι Βούλγαροι Ευρωβουλευτές, καθώς και άλλοι εκπρόσωποι του Ευρωκοινοβουλίου. Το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων έκανε τον κόπο να συγκεντρώσει από το βουλγαρικό τύπο μόνο για τις τελευταίες δέκα μέρες πριν το φόρουμ φράσεις που χρησιμοποιούνται στα ενημερωτικά κείμενα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παραδείγματος χάριν, absorption capacity ( δυναμικό απορρόφησης ), application form ( έντυπο αίτησης) , rendezvous clause (ρήτρα ραντεβού), European Summit (ευρωπαϊκή Σύνοδος κορυφής) κλπ. Όλες αυτές οι φράσεις είναι γνώριμες κυρίως στους δημοσιογράφους και τους θεσμούς που τις χρησιμοποιούν. Γι’ αυτό καταλήξαμε στην άποψη ότι εμείς, τα ΜΜΕ είμαστε εκείνοι που πρέπει να μεταφράσουμε τη γλώσσα των θεσμών στην κανονική ανθρώπινη γλώσσα. Εμείς είμαστε εκείνοι που πρέπει να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των ανθρώπων και να τους δείξουμε τις πηγές, από τις οποίες μπορούν να ενημερωθούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σαν παράδειγμα θα αναφέρω τηλεοπτικά κανάλια που παρουσίασαν στη διάσκεψη εκπομπές τους, αφιερωμένες στην ευρωπαϊκή θεματολογία. Οι Αλβανοί την παρουσιάζουν κυρίως στα δελτία ειδήσεων και πολιτικού περιεχομένου εκπομπές, ενώ οι Ρουμάνοι μετέδιδαν από την εθνική τηλεόραση στη διάρκεια μηνών τηλεοπτική σειρά με τη συμμετοχή των γνωστότερων ηθοποιών, όπου παρουσιάζονταν τα διάφορα κράτη-μέλη της Ε.Ε., τα προγράμματα και οι πολιτικές με κατανοητό και μάλιστα διασκεδαστικό τρόπο. Η σειρά κατέγραψε εξαιρετικά υψηλή τηλεθέαση. Σε ό, τι αφορά τους Βούλγαρους δημοσιογράφους, θεωρώ ότι η κοινότητα των βουλγαρικών μίντια είναι δραστήρια, κατανοεί την ανάγκη μετάφρασης της γλώσσας των θεσμών και τουλάχιστον στο παρόν στάδιο γνωρίζει την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθεί. Και στο τέλος θέλω να παραθέσω τον έγκυρο δημοσιογράφο της Βουλγαρικής Εθνικής Τηλεόρασης, Μπόικο Βασίλεφ, ο οποίος επαναλάμβανε "Ας παρουσιάζουμε την Ευρώπη πιο σέξι!"

" Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο 2009 είναι εξαιρετικής σημασίας. Πρέπει να ενημερώσουμε καλύτερα τους πολίτες όχι μόνο για τα οφέλη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για την ανάγκη από υψηλότερη προσέλευση στις κάλπες, για το ότι η ψήφος τους είναι σπουδαία". Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωβουλής, Χανς-Γκέρτ Πέτερινγκ, σε βίντεο μήνυμα προς τους συμμετέχοντες στη διάσκεψη.

Η Βουλγαρική Ραδιοφωνία πραγματοποίησε σύντομη έρευνα με την ερώτηση: "Σκοπεύετε να ψηφίσετε και τι πληροφορίες περιμένετε από τα ΜΜΕ για το Ευρωκοινοβούλιο, ώστε να κάνετε ενημερωμένη επιλογή;"

"Κατά πάσα πιθανότητα - ναι", απαντά η Μαρία Στοΐμενοβα. "Εξαρτάται πώς θα παρουσιαστεί όλη η ενημέρωση και τι θα μας πουν για την επιρροή αυτής της βουλής, για να μπορέσω προσωπικά εγώ να κρίνω αν να λάβω μέρος στην εκλογή υποψηφίων για το Ευρωκοινοβούλιο. Σίγουρα το σημαντικότερο είναι να γνωρίζω περισσότερα για το ρόλο του κοινοβουλίου, για τη σημασία που οι αποφάσεις του θα έχουν για μας, για τη Βουλγαρία και για τους ξεχωριστούς Βούλγαρους, για το τι μπορούμε να αναμένουμε από τους υποψηφίους. Είναι πολύ σημαντικό να μην πάνε εκεί μόνο για τα πλεονεκτήματα που θα έχουν ως Ευρωβουλευτές, αλλά να κατέχουν τα απαραίτητα προσόντα".

"Για να κάνω ενημερωμένη επιλογή", λέει η Καλίνα Σοτίροβα, "θα ήθελα τα βουλγαρικά μίντια, όχι μόνο η Εθνική Τηλεόραση και η Εθνική Ραδιοφωνία, αλλά και ο Τύπος, να παρουσιάζουν τους Βούλγαρους υποψηφίους ως προσωπικότητες και το τι θα έκαναν για τη Βουλγαρία στο Ευρωκοινοβούλιο. Θα ψήφιζα για προσωπικότητες, όχι για κόμματα. Αλλιώς δεν θα ψήφιζα καθόλου".

Τι θα ήθελες να μάθεις για το Ευρωκοινοβούλιο και με ποιο τρόπο θα έπρεπε να παρουσιαστεί αυτό από τα μίντια;

"Θα ήθελα να μάθω ποιος επηρεάζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων", απαντά η Καλίνα. "Γνωρίζουμε ότι η Βουλγαρία δέχθηκε πολλές κριτικές για διάφορα σημεία της εσωτερικής της πολιτικής. Πώς ακριβώς και στη βάση ποιων εξειδικευμένων απόψεων λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο;"

"Λυπάμαι, δεν είμαι αρκετά ενήμερη για το θέμα", λέει η Έλλη Γκεοργκίεβα. "Όμως αν στα ΜΜΕ υπάρχει λεπτομερέστερη ενημέρωση για το πώς ακριβώς διενεργείται η ψηφοφορία, για τα ξεχωριστά κόμματα και τις προσωπικότητες που τα θα αντιπροσωπεύουν, θα ενημερωνόμουν, για να κάνω κάποια επιλογή. Οπωσδήποτε κάθε ενημέρωση στα μίντια θα με βοηθούσε να μάθω περισσότερα".

Θα παρουσίαζε ενδιαφέρον για σένα η ενημέρωση για το ίδιο το Ευρωκοινβούλιο;
"Ναι, αν αυτό θα επηρεάζει την πολιτική και τις αποφάσεις που θα λαμβάνονται και για τη Βουλγαρία. Βέβαια, κάθε ενημέρωση θα ήταν χρήσιμη".

Φέτος η Ευρωβουλή καθιέρωσε για πρώτη φορά βραβείο δημοσιογραφίας. Προτάθηκαν δημοσιογράφοι, οι οποίοι με την εργασία τους έχουν συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση επίκαιρων ευρωπαϊκών θεμάτων, καθώς και της λειτουργίας των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτικής της Ένωσης. Απονεμήθηκαν βραβεία σε τέσσερις κατηγορίες - Τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση και Διαδίκτυο. Οι κριτικές επιτροπές δημοσιογράφων στα 27 κράτη-μέλη ανέδειξαν τους εθνικούς τους νικητές, οι οποίοι παρουσιάστηκαν στις Βρυξέλλες στη διεθνή κριτική επιτροπή που με τη σειρά της ανέδειξε τους νικητές στις ξεχωριστές κατηγορίες. Είναι η Kirsten Woernle της Γερμανίας και ο Wolfgang Bоеhm της Αυστρίας στην κατηγορία "Τύπος". Στην κατηγορία "Ραδιόφωνο" νικητές είναι ο Mircea Radu Lipovan και ο Andrea Manzat της Ρουμανίας. Στην κατηγορία "Τηλεόραση" νίκησαν η Shirin Wheeler της Μεγάλης Βρετανίας και ο Lars Feldballe Petersen της Δανίας, ενώ ο Pete Pakarinen της Φινλανδίας κατατάχθηκε στην πρώτη θέση στην κατηγορία "Διαδίκτυο".

Το βραβείο του Ευρωκοινοβουλίου χρηματοδοτείται με €5000 για κάθε κατηγορία και τούτο προκαλεί το ερώτημα αν δεν είναι επικίνδυνο ένας θεσμός να "ερωτοτροπεί" με τους δημοσιογράφους, οι οποίοι καλύπτουν τη δραστηριότητά του.

Ο προϊστάμενος του τμήματος Τύπου του Ευρωκοινοβουλίου και συντονιστής του σχεδίου για την απονομή του βραβείου δημοσιογραφίας, Ιωάννης Δαρμής, δεν μοιράζεται αυτή την άποψη: "Εμείς εντελώς σκόπιμα διαλέξαμε διαδικασία που να αποκλείσει τους Ευρωβουλευτές από τη λήψη απόφασης", τόνισε ο κ. Δαρμής. "Οι κριτικές επιτροπές στην πρώτη φάση του διαγωνισμού απαρτίζονταν μόνο από δημοσιογράφους του αντίστοιχου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και η διεθνής κριτική επιτροπή, που ανέδειξε τους νικητές, επίσης απαρτιζόταν σχεδόν εξολοκλήρου από δημοσιογράφους - από έξι νυν δημοσιογράφους και τρεις νυν Ευρωβουλευτές, οι οποίοι είναι εκπρόσωποι του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Στόχος μας ήταν να ενθαρρύνουμε τη δημοσιογραφία που παρακολουθεί απ’ έξω με κριτικό μάτι τη λειτουργία του Ευρωκοινοβουλίου και των άλλων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για μας είναι πολύ σημαντικό οι εργασίες του κοινοβουλίου να παρακολουθούνται και να κρίνονται. Με την επιλογή αυτής της διαδικασίας αποφύγαμε ακριβώς την "ερωτοτροπία", για την οποία μιλάτε", επισήμανε ο συντονιστής του σχεδίου, Ιωάννης Δαρμής.

Τα βραβεία απονεμήθηκαν σε λαμπρή τελετή στις 17 Οκτωβρίου προσωπικά από τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Χανς-Γκερτ Πέτερινγκ, στην οποία παρέστησαν όλοι οι 68 εθνικοί νικητές στο διαγωνισμό. Πριν τη βράβευση πραγματοποιήθηκε συνάντηση νεαρών δημοσιογράφων από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η συνάντηση οργανώνεται για δεύτερη φορά και συγκεντρώνει περισσότερους από 200 νεαρούς συναδέλφους. Πώς γεννήθηκε η ιδέα το Ευρωκοινοβούλιο να καθιερώσει δικό του βραβείο δημοσιογραφίας;

"Ένας από τους στόχους του διαγωνισμού ήταν η βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κοινωνίας των πολιτών", εξηγεί ο Ιωάννης Δαρμής. "Κατά τη γνώμη μας, είναι ανεπαρκής η ενημέρωση για τις δραστηριότητες του Ευρωκοινοβουλίου και τη σχέση τους με τους ξεχωριστούς πολίτες της Ευρώπης. Πιστεύουμε ότι μέσω του βραβείου δημοσιογραφίας θα συμβάλουμε στην αύξηση του ενδιαφέροντος προς τις εργασίες του Κοινοβουλίου. Όταν η επικοινωνία μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και των ΜΜΕ είναι καλή, τότε και η σχέση μας με τους ξεχωριστούς πολίτες είναι καλή. Γι’ αυτό δηλώσαμε ότι το βραβείο απονέμεται σε δημοσιογράφους, οι οποίοι έχουν συμβάλλει στην καλύτερη ενημέρωση των Ευρωπαίων πολιτών αναφορικά με τα πανευρωπαϊκά προβλήματα και οι οποίοι με τη δημοσιογραφική τους εργασία έχουν συντομεύσει την απόσταση μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και των πολιτών. Θεωρώ ότι η κριτική επιτροπή έκανε πολύ καλή επιλογή.".

Και τώρα - μια ματιά προς τη γείτονά μας, Ρουμανία, η οποία ταυτόχρονα με τη Βουλγαρία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου 2007. Ποια είναι η θέση της κοινής γνώμης της Ρουμανίας προς τη δραστηριότητα του Ευρωκοινοβουλίου; Γίνεται κατάχρηση του ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να δικαιολογούνται αποτυχίες σε εθνικό επίπεδο; Μιλήσαμε από το τηλέφωνο με τη δημοσιογράφο Magda Crisan από το κανάλι TV Realitatea.

"Όλα όσα συνδέονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένουν σε δεύτερη μοίρα με φόντο τα προβλήματα που πρέπει να λύσουμε σε εθνικό επίπεδο", λέει η Magda Crisan. "Η φτώχια, η ανεργία και όλα τα παρόμοια θέματα είναι πλέον επί του τάπητος, γιατί αυτά τα προβλήματα αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων, των απλών πολιτών. Ναι, πιθανόν αυτό δεν είναι καλό, γιατί δεν γνωρίζουμε, δεν κατανοούμε τι αποτελούν στην πράξη οι ευρωπαϊκοί θεσμοί. Για μας τα σχέδιά τους μοιάζουν με καλές υποσχέσεις. Για μας η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κάτι σαν υπόσχεση για καλύτερη ζωή, όμως λείπει η σχετική ενημέρωση."

Σύμφωνα με πρόσφατη βολιδοσκόπηση της European Values Study, στη Βουλγαρία η εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς είναι εξαιρετικά χαμηλή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όμως είναι ανάμεσα στους θεσμούς που χαίρουν μεγάλης εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης. Κατά τη Magda Crisan η κατάσταση και στη Ρουμανία είναι παρόμοια.

"Σε πρώτη θέση οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στις ένοπλες δυνάμεις, ενώ στον πυθμένα της κοινωνικής εμπιστοσύνης στη χώρα μας βρίσκονται οι πολιτικοί", επισημαίνει η ίδια.

Ποια θα είναι η προσέλευση στις κάλπες στις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο του χρόνου, θα πάνε να ψηφίσουν οι Ρουμάνοι ή θα προτιμήσουν να μείνουν στο σπίτι;
"Η προσέλευση στις κάλπες στις προηγούμενες εκλογές ήταν γύρω στο 30%, δηλαδή δεν ήταν αρκετή. Οι Ρουμάνοι δεν ενδιαφέρονται για τα προβλήματα που συνδέονται με την Ευρώπη", θεωρεί η Magda Crisan. "Δεν βλέπω κανένα ενδιαφέρον εκ μέρους των Ρουμάνων με εξαίρεση μερικές πιο πραγματιστικές πλευρές της ένταξής μας, όπως τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Γενικά όμως δεν ενδιαφέρονται για την ευρωπαϊκή πολιτική ή π.χ. για τα μέτρα αντιμετώπισης των μεταβολών του κλίματος. Όταν πρόκειται για τη χορήγηση κονδυλίων - ενδιαφέρονται, όμως για τίποτε άλλο! Εκτός αυτού λείπει ενημέρωση για το Ευρωκοινοβούλιο, καθώς και για τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Γι’ αυτό δεν ξέρω πόσοι Ρουμάνοι γνωρίζουν ότι του χρόνου επίκεινται ευρωπαϊκές εκλογές".

Και τώρα ας στρέψουμε την προσοχή μας προς την Κροατία, η οποία ακόμα διεξάγει διαπραγματεύσεις ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. "Οι διαπραγματεύσεις για την προσχώρησή μας στην Ε.Ε. δεν προχωρούν με τους επιθυμητούς ρυθμούς", θεωρεί η Morana Petricic, συντάκτρια στο ραδιοφωνικό σταθμό Ράδιο 101 του Ζάγκρεμπ.

"Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου, δημοσιευμένη τη φετινή άνοιξη, μόλις το 32 % των Κροατών είναι θετικά διατεθειμένο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ολόκληρο 26% έχει αρνητική στάση προς αυτή", αναφέρει η Morana Petricic. "Το πιο υψηλό - 40%, είναι το ποσοστό των πολιτών με ταλαντευόμενη στάση απέναντι στην Ένωση. Η αιτία για τα αντιφατικά αποτελέσματα είναι μία. Η εξήγησή είναι ότι σύμφωνα με ένα μεγάλο μέρος των πολιτών η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι καθόλου ευνοϊκή. Από την άλλη, η κατάσταση στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία δεν διαφέρει πολύ, αν και αυτά τα δύο κράτη είναι πια πλήρη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αυτό κάνει εντύπωση στους ανθρώπους εδώ. Πέρα απ’ αυτό αρκετοί πολίτες της Κροατίας φοβούνται ότι η προσχώρησή μας στην Ε.Ε. θα οδηγήσει στην απώλεια της ταυτότητας, των αξιών και των εθνικών μας παραδόσεων. Όσον αφορά τη στάση της κοινής γνώμης προς την Ευρωβουλή, μπορώ να πω ότι ο Χανς Σβόμποντα, ο οποίος είναι εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου για την Κροατία, αντιμετωπίζεται με εξαιρετικό σεβασμό από τα ντόπια ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, αν και συνήθως οι εισηγήσεις του παραμένουν ακατανόητες από τους απλούς ανθρώπους που συχνά κατηγορούν τις Βρυξέλλες για την έλλειψη αντικειμενικότητας στις κριτικές τους για την κατάσταση στη χώρα μας".

Επίκειται να κυκλοφορήσει ηχογράφηση των συζητήσεων στην εξειδικευμένη ιστοσελίδα http://parliament.europe.bg. Θέμα της επόμενης εκπομπής μας είναι η χρηματοοικονομική κρίση στον κόσμο και η αντίδραση της Ευρώπης. Αυτή η εκπομπή μεταδίδεται από τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία, το RFI - Ρουμανία και το Ράδιο Ιβλίν της Γαλλίας στο πλαίσιο του σχεδίου "Τώρα - συνεργαζόμαστε με το Ευρωκοινοβούλιο" που υλοποιείται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο με την οικονομική στήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνιών του Ευρωκοινοβουλίου. Οι ερωτήσεις, οι συστάσεις και τα σχόλιά σας είναι ευπρόσδεκτα στη σύνταξή μας, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@europe.bg. Για περισσότερες λεπτομέρειες κοιτάξτε την ιστοσελίδα http://parliament.europe.bg

Κείμενο: Μ. Πέλοβσκα, Ρ. Τσβετκόβα, Β. Βλάντκοβα, Β. Νικόλοβα
Εκφωνητές: Π. Κάντρεφ και Ε. Γκέκοβα
Μετάφραση: Ε. Γκέκοβα