Η Ευρώπη πέρα από τους κύβους ζάχαρης και στο κατώφλι των εκλογών 2009

Στην εκπομπή από την πρωτοβουλία "Τώρα – συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο", η Βουλγαρική Ραδιοφωνία, η Πύλη ΕΥΡΩΠΗ και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο θα σας ενημερώσουν για τον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό δοκιμίου με θέμα "Οι εκλογές Ευρωκοινοβουλίου το 2009 - πέρα από τους κύβους ζάχαρης" (EP 2009 Vote – Beyond the Sugar Cubes). Ο καθένας ακροατής της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας από κάθε μία χώρα – μέλος της Ε.Ε. μπορεί να λάβει μέρος στον διαγωνισμό. Ο διαγωνισμός κηρύχθηκε από την ομάδα του σχεδίου "Τώρα – συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο" και ο νικητής θα λάβει το μεγάλο βραβείο που είναι ταξίδι στο Παρίσι και στις Βερσαλλίες στις αρχές Απριλίου.

Η Μαρία Νικόλοβα είναι δημοσιογράφος στην Πύλη ΕΥΡΩΠΗ, έναν από τους οργανωτές του διαγωνισμού δοκιμίου. Ιδού τι μας εξήγησε η ίδια: "Ακόμη πριν ένα χρόνο ξέραμε ότι θα οργανώσουμε διαγωνισμό δοκιμίου με θέμα τις ευρωεκλογές. Δεν είχαμε διατυπώσει μόνο τον τίτλο του, αλλά οι Τσέχοι, οι οποίοι τώρα προεδρεύουν την Ε.Ε., μας διευκόλυναν πολύ. Η φράση "Πέρα από τους κύβους ζάχαρης" παίζει με το ανεπίσημο μότο της τσεχικής προεδρίας "Θα γλυκάνουμε την Ευρώπη". Η ιδέα μας είναι να διαπιστώσουμε τι σκέφτονται οι πολίτες όχι μόνο της Βουλγαρίας, αλλά και όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε., για το αν οι εκλογές θα κάνουν ή όχι την Ευρώπη "πιο γλυκιά", να βρούμε το κίνητρο ώστε οι πολίτες της Ε.Ε. να συνειδητοποιήσουν πως αυτό το κοινοβούλιο είναι δικό τους και πρέπει να δώσουμε την ψήφο μας στις εκλογές. Το κείμενο δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλο, μιάμιση με δυο σελίδες. Θα ήταν καλό να το έχουμε στα αγγλικά, αλλά αν παραλάβουμε δοκίμια στα γαλλικά, γερμανικά ή βουλγαρικά, θα τα μεταφράσουμε στα αγγλικά και θα τα παρουσιάσουμε στην ελλανόδικο επιτροπή, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των εταίρων μας, συμπεριλαμβανομένης και της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας. Ένας από τους όρους για τη συμμετοχή είναι οι πολίτες να έχουν συμπληρώσει ηλικία 18 ετών μέχρι τις 31 Μαρτίου 2009, δηλαδή να έχουν το δικαίωμα ψήφου στις ευρωεκλογές. Το βραβείο είναι ταξίδι στη Γαλλία και συμμετοχή στις Βερσαλλίες στις δημόσιες συζητήσεις, οργανωμένες από τους εταίρους μας από το Yvelines Radio".

Ποια είναι τα κριτήρια αξιολόγησης των δοκιμιών και, αφού υπάρχει παιχνίδι στον ίδιο τον τίτλο, θα ενθαρρύνονται άτομα με πρωτότυπη σκέψη και με αίσθηση χιούμορ;
"Μια από τις βασικές μας απαιτήσεις είναι τα κείμενα να χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία", λέει η Μαρία. "Το πρώτο κύριο κριτήριο όμως είναι η εστίαση του κειμένου στο κεντρικό θέμα – τις ευρωεκλογές. Η επόμενη πολύ σημαντική απαίτησή μας είναι γνώση για τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των υπόλοιπων οργάνων. Απαιτείται δε επίσης τα κείμενα να μην έχουν δημοσιευθεί προηγουμένως και να μη δανείζονται από κάπου αλλού. Δεν είναι απαραίτητο τα κείμενα να είναι επιστημονικά, πρόκειται πάντως για δοκίμιο, είναι πράγματι και ένα παιχνίδι, και δεν χρειαζόμαστε παραπομπές σε πηγές και έγκυρες μελέτες. Ο σκοπός μας είναι να δούμε τη γνώμη των πολιτών. Δεν έχουμε περιορισμούς ανώτερης ηλικίας, δηλαδή αν κανένας ογδοντάχρονος θελήσει να μας στείλει το δοκίμιό του, εμείς θα το δεχθούμε πολύ ευχαρίστως. Τα πρώτα πέντε δοκίμια θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του σχεδίου".

Το πρώτο βραβείο, όπως ήδη είπαμε, είναι ταξίδι στη Γαλλία.

"Η απονομή των βραβείων θα διεξαχθεί στη Γαλλία - στο Παρίσι, στις Βερσαλλίες, στις αρχές της άνοιξης, κατά πάσα πιθανότητα τις πρώτες ημέρες Απριλίου, όπου ο νικητής μας μαζί με το Yvelines Radio και τις εταιρικές μας οργανώσεις από τη Βουλγαρία θα κάνουν μερικές δημόσιες συζητήσεις με θέμα τις ευρωεκλογές, τις διαθέσεις των νέων ανθρώπων, την προθυμία για συμμετοχή στις εκλογές. Προβλέπονται και επισκέψεις σε πολιτιστικά και ιστορικά αξιοθέατα. Θα είναι μια ωραία εκδρομή με στοιχεία εργασίας".

Ποιες είναι οι προθεσμίες, μέσα στις οποίες πρέπει να υποβληθούν τα δοκίμια;
"Τα δοκίμια πρέπει να σταλθούν στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του σχεδίου μας parliament@europe.bg . Θα ήταν καλό το αντικείμενο του ηλεκτρονικού μηνύματος να είναι "Essay Competition" . Θα δεχόμαστε δοκίμια μέχρι τις 10 Μαρτίου 2009 το αργότερο. Οι νικητές θα ανακοινωθούν στις 18 Μαρτίου στις Βρυξέλλες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπου θα λάβει χώρα και άλλη μία εκδήλωση στο πλαίσιο του σχεδίου – συζήτηση με θέμα τι κάνει το Ευρωκοινοβούλιο και τι επίκειται να γίνει, με εκπροσώπους όλων των πολιτικών παρατάξεων στην Ευρωβουλή".

Γλυκίζει ή πικρίζει το θέμα για την Ε.Ε.; Και τι βγαίνει στο προσκήνιο: τα καλύτερα πράγματα ή οι μαύρες αποχρώσεις;
"Νομίζω ότι βγαίνουν οι μαύρες αποχρώσεις", λέει η Αλεξάντρα Ηλίεβα, εκπαιδευτικός 36 ετών. "Οι άνθρωποι είχαν τις προσδοκίες ότι μετά την είσοδο στην Ε.Ε. θα ρεύσει μέλι και γάλα. Τα πράγματα όμως δεν συμβαίνουν ακριβώς έτσι. Ενώ στην Ε.Ε. εδώ και 50 χρόνια τρέχει μια έντονη εργασία, η Βουλγαρία για μερικά χρόνια κατάφερε να δείξει ότι δεν είναι σε θέση να αξιοποιεί τα ποσά που της παρέχονται. Ίσως πρέπει να σκεφτούμε ποιοι είναι οι άνθρωποι που διαχειρίζονται αυτά τα χρήματα και αν έχουν τα απαραίτητα προσόντα. Μ’ αυτή την έννοια η πίκρα είναι περισσότερη. Τα "γλυκά" είναι ίσως στο άνοιγμα των συνόρων και στο ότι όλοι εμείς ή τουλάχιστον ένα μέρος από μας έχουμε τη δυνατότητα να ταξιδεύουμε στην Ευρώπη, να γνωρίζουμε τις υπόλοιπες χώρες, τους άλλους λαούς και τον πολιτισμό τους. Για μένα προσωπικά η "γλυκιά" πλευρά συνιστάται στο ότι ανήκουμε σ’ αυτή τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια. Και όταν κανείς είναι μέλος μιας οικογένειας, έχει δικαιώματα, έχει όμως και υποχρεώσεις. Όταν οι κανόνες τηρούνται, τα πάντα ίσως θα πάρουν μια καλύτερη κατεύθυνση".

"Προσωπικά νομίζω ότι οι Βούλγαροι αισθάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό τη "γλύκα" της ένταξης στην Ε.Ε.", θεωρεί ο Σλάβι Μπογιάνοφ, 43 ετών έμπορος. "Γιατί η κυκλοφορία ανθρώπων προς και από την Ευρώπη τώρα πια είναι πολύ πιο ελεύθερη. Το ίδιο ισχύει και για τα εμπορεύματα. Είναι γεγονός ότι καλλιτέχνες από τη Βουλγαρία - συγγραφείς, ηθοποιοί - μπορούν να δουλεύουν ελεύθερα στο Βερολίνο για παράδειγμα, ενώ τη χώρα μας επισκέπτονται όλο και περισσότεροι μουσικοί και άνθρωποι της τέχνης γενικά".

Για ποιες χώρες η Ευρώπη είναι "γλυκύτερη" - για τα παλιά ή για τα νέα μέλη;

"Δεν θα μπορούσα να πω με βεβαιότητα, αλλά είναι λογικό οι παλιές χώρες-μέλη να αισθάνονται καλύτερα από τις υπόλοιπες", λέει ο Σλάβι Μπογιάνοφ. "Και κανείς δεν πρέπει να ενοχλείται απ’ αυτό. Οι νέες χώρες-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, πρέπει να καταβάλουν αρκετές προσπάθειες ώστε να πετύχουν τα αποτελέσματα που έχουν οι παλιές".

Πλησιάζουν οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για πρώτη φορά η Βουλγαρία θα εκλέξει ευρωβουλευτές για την πλήρη τους πενταετή θητεία. Ποια θα θέλαμε να κάνουμε την Ευρώπη μετά τις εκλογές;
"Ίσως καθαρότερη από οικολογική άποψη", λέει ο Σλάβι Μπογιάνοφ. "Ίσως πιο ανεκτική όχι μόνο προς τις διάφορες χώρες-μέλη της Ε.Ε., αλλά και προς όλους τους γείτονές μας και τις χώρες στην ευρωπαϊκή ήπειρο και όχι μόνο. Επίσης μια Ευρώπη με γρηγορότερη αντίδραση στα προβλήματα που συμβαίνουν στη Βουλγαρία και τα υπόλοιπα κράτη".

"Γλυκό" ή "πικρό", το ευρωπαϊκό θέμα απασχολεί τους καλλιτέχνες στη Βουλγαρία. Ποικίλη εικόνα της βουλγαρικής ερμηνείας των γεγονότων στην Ε.Ε. προσφέρει το σχέδιο "Eurosapiens". Έχει χαρακτήρα διαγωνισμού και οργανώνεται από τον Οίκο του Χιούμορ και της Σάτιρας στην πόλη Γκάμπροβο με την υποστήριξη του Βούλγαρου ευρωβουλευτή Νικολάι Μλαντένοφ. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στο κτίριο του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλλες με την ευκαιρία της Πρωταπριλιάς.

"Η γελοιογραφία είναι μια ζωντανή τέχνη που προσπαθεί να πιάσει το κύμα, αντανακλώντας τα επίκαιρα προβλήματα της καθημερινότητας", λέει η Τατιάνα Τσανκόβα, διευθύντρια του Οίκου του Χιούμορ και της Σάτιρας στο Γκάμπροβο. "Αυτό που θέλαμε ήταν οι γελοιογράφοι να κοιτάξουν με κριτικό μάτι τις ευρωπαϊκές πολιτικές που εφαρμόζονται στις χώρες-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Βουλγαρίας", προσθέτει η ίδια. "Και ιδού τα βασικά τους θέματα: πρώτο, η διαφθορά, οι καταχρήσεις με κονδύλια από τα ευρωπαϊκά ταμεία, η βλάβη στα συμφέροντα των καταναλωτών, οι αργυρώνητοι πολιτικοί. Φυσικά, στις γελοιογραφίες βρήκαν θέση επίσης η κρίση με το φυσικό αέριο και η καλλιτεχνική εγκατάσταση του Τσέχου Τσέρνι και έτσι τελικά είχαμε μια ποικίλη εικόνα της βουλγαρικής ερμηνείας των γεγονότων στη Βουλγαρία και την Ευρώπη. Αυτές οι κοινωνικές αδυναμίες συμβαίνουν όχι μόνο στη Βουλγαρία, εμείς όμως ενδιαφερόμαστε για τη Βουλγαρία και θα θέλαμε εδώ να συμβαίνουν σπανιότερα".

Στο σχέδιο συμμετείχαν 18 από τους γνωστότερους Βούλγαρους γελοιογράφους. Σε μία από τις καρικατούρες βλέπουμε την Ευρώπη στον ρόλο θεραπευτή, ο οποίος δίνει στη Βουλγαρία ζωογόνα γουλιά αέρα. Η επιθυμία ώστε η πραγματικότητα στη Βουλγαρία να είναι διαφορετική φαίνεται στη γελοιογραφία που πήρε το τρίτο βραβείο, στην οποία ο ζωγράφος Ιβάν Κουτούζοφ παριστάνει τη Βουλγαρία ως νάνο που ονειρεύεται την όμορφη ξανθιά Ευρώπη, αλλά κάθεται στο παγκάκι στην αρκουδίσια αγκαλιά της Ρωσίας.

Πριν η Τσεχία να αναλάβει με τη σειρά της την προεδρία της Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2009, το λογότυπο, το οποίο οι Τσέχοι συζητούσαν, ήταν "Θα γλυκάνουμε την Ευρώπη" Αυτή η πρόταση απεικονιζόταν στα αστεία σαν κύβοι ζάχαρης που λιώνουν σε ποτήρι καφέ. Η ιδέα βασιζόταν στο γεγονός ότι οι κύβοι ζάχαρης είναι τσεχική εφεύρεση. Αργότερα όμως αποδείχθηκε ότι η φράση μπορεί να ερμηνευθεί αμφίσημα, κάτι που έκανε την Πράγα να την αντικαταστήσει με ένα πολύ πιο παραδοσιακό λογότυπο.

"Το λογότυπο είναι "Η Ευρώπη χωρίς φραγμούς", λέει ο Μαρτίν Κλεπέτκο, πρεσβευτής της Τσεχίας στη Βουλγαρία. "Θα γλυκάνουμε την Ευρώπη" ήταν ένα σύνθημα που εμφανίστηκε ως πρόταση πριν την αρχή της Προεδρίας. Η ιδέα του ήταν να κάνει πλάκα και να είναι δισήμαντο, αλλά αυτή η αμφισημία στην τσεχική γλώσσα δεν είναι σωστή και οι περισσότεροι άνθρωποι το θεωρούν κάτι όχι τόσο θετικό".

Τι κάνει η Πράγα κατά τη θητεία της ως προεδρεύουσας χώρας της Ε.Ε.;

"Εργαζόμαστε στο πλαίσιο του προγράμματος που εγκρίθηκε ακόμη πριν την έναρξη της προεδρίας σύμφωνα με τις προτεραιότητές μας. Οι βασικές προτεραιότητες είναι τρεις, ή τα λεγόμενα (στα αγγλικά) "τρία Ε" - η οικονομία, η ενέργεια και η Ευρώπη και ο κόσμος. Κάθε απ΄ αυτούς τους τίτλους έχει και τους υποτίτλους του. Πρέπει να εργαζόμαστε τόσο στο πλαίσιο του προγράμματος της προεδρίας μας, όσο και σε θέματα που αποδείχθηκαν σπουδαία. Ξέρετε ότι στις αρχές του έτους εκδηλώθηκαν δυο κρίσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν από την τσεχική προεδρία. Πρόκειται για την κρίση με τις προμήθειες φυσικού αερίου και την κρίση στην Εγγύς Ανατολή. Στη διάρκεια ενός μήνα αυτά τα θέματα έγιναν κύριες προτεραιότητες της προεδρίας. Τώρα πια επιστρέψαμε στο αρχικό μας πρόγραμμα. Συντονίζεται το χρονοδιάγραμμα διάφορων συναντήσεων, προωθούνται και θεσμικά ζητήματα. Πριν μερικές μέρες η Κάτω Βουλή του Κοινοβουλίου της Τσεχίας επικύρωσε τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, τώρα περιμένουμε την απόφαση της Άνω Βουλής. Φυσικά, μια από τις σπουδαιότερες προτεραιότητες είναι η οικονομία, γιατί η οικονομική κρίση σήμερα επικρατεί στον κόσμο. Οφείλουμε να οργανώσουμε μια συζήτηση στην Ε.Ε., να προσπαθήσουμε να βρούμε λύση, η οποία να γίνει αποδεκτή απ’ όλα τα κράτη".

Πρέπει τα κράτη στην Ε.Ε., τα οποία έχουν πιο αδύναμες οικονομίες, να λάβουν ισχυρότερη υποστήριξη;
"Είναι ένα μεγάλο ζήτημα ποια υποστήριξη να λάβουν τα επιμέρους κράτη-μέλη. Υπάρχουν διάφορες προτάσεις. Εμείς ως προεδρεύουσα χώρα θεωρούμε ότι οι προσπάθειες πρέπει να συγκεντρωθούν στην ανάπτυξη της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή να μην εφαρμόζονται προστατευτικά μέτρα, τα οποία θα οδηγούσαν σε υπερβολικό προστατευτισμό σε ορισμένες τοπικές αγορές. Θεωρούμε ότι η διέξοδος από την κρίση είναι στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Και αυτή η ανταγωνιστικότητα δεν μπορεί να επιτευχθεί με προστατευτικά μέτρα στις διάφορες αγορές".

Αναφέρατε τις πρώτες δυο προτεραιότητες, μπορείτε να μας πείτε και για την τρίτη προτεραιότητα της τσεχικής προεδρίας;

"Η τρίτη προτεραιότητα είναι "Η Ευρώπη και ο κόσμος", δηλαδή οι εξωτερικές σχέσεις της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτής της προτεραιότητας έχουμε μερικούς υποτίτλους. Στην πρώτη θέση είναι η τσεχική πρωτοβουλία για την θεσμοποίηση της λεγόμενης Ανατολικής συνεργασίας. Αυτό σημαίνει καθιέρωση ορισμένων προνομιακών σχέσεων με τις χώρες – ανατολικούς γείτονες της Ε.Ε. Για τον σκοπό θα διεξαχθεί σύνοδος κορυφής στην Πράγα στις 7 Μαΐου φέτος. Το δεύτερο σημείο στην ατζέντα είναι η διεύρυνση της Ε.Ε., η οποία δεν θα θέλαμε να διακοπεί στις συνθήκες της παρούσας κρίσης. Πρόκειται τόσο για την θεσμική κρίση στην Ε.Ε., όσο και για την οικονομική κρίση, γιατί και οι δυο ασκούν επίδραση σ’ αυτή τη διαδικασία. Πρώτ’ απ’ όλα πρόκειται για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίες βρίσκονται πιο κοντά στην ένταξη στην Ε.Ε. Και το τρίτο σημείο είναι οι σχέσεις με τους εταίρους μας από την άλλη πλευρά του ωκεανού και κυρίως με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Για μας αυτοί είναι πολύ σημαντικοί εταίροι, όχι μόνο από οικονομική και πολιτική σκοπιά, αλλά και στο χώρο της άμυνας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ".

Καταλήγοντας ας επιστρέψουμε στον διαγωνισμό μας. Τι θα ευχόσασταν στους συμμετέχοντες σ’ αυτό;
"Θα ήθελα να ευχηθώ σ’ όλους τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό πολλή τύχη και πολλές ευχάριστες στιγμές με την εκπομπή του σταθμού σας", είπε ο πρέσβης της Τσεχίας στη Σόφια κ. Κλεπέτκο.

Αυτό το πρόγραμμα μεταδίδεται από τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία, το RFI – Ρουμανία και το Yvelines Radio– Γαλλία στο πλαίσιο του σχεδίου "Τώρα – συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο"» που υλοποιείται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο με την οικονομική υποστήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Κείμενο: Ρ. Τσβετκόβα, Ε. Καρκαλάνοβα, Β. Νικόλοβα
Μετάφραση: Π. Κάντρεφ