Εκλέξαμε τους νέους Ευρωβουλευτές: αποτελέσματα των εκλογών και διδάγματα για την Ευρώπη

Είναι πλέον γνωστά τα αποτελέσματα των εκλογών για τα νέα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το 43,23% των Ευρωπαίων πολιτών άσκησε το δικαίωμα ψήφου και έτσι ανέδειξε ποιοι ακριβώς θα είναι οι νέοι 736 Ευρωβουλευτές και ποια κόμματα θα αντιπροσωπεύουν. 

Τι χαρακτήριζε την ψηφοφορία στα διάφορα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το σημαντικότερο - τι διδάγματα εξάγει η Ευρώπη από τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών;

Αυτό είναι το θέμα αυτής της εκπομπής "Συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο" της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας, του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου, της Πύλης Ευρώπης και του Κέντρου Εκσυγχρονισμού της Πολιτικής.

Η τετραήμερη μαραθώνια εκλογή βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ολοκληρώθηκε με νίκη των Δεξιών. Δεύτερο είναι το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, ενώ τρίτη - η Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE). Η Ντιάνα Τσεπίσεβα παρακολούθησε για τη Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία τις αντιδράσεις των ηγετών των σχηματισμών τη νύχτα των εκλογών στις Βρυξέλλες. Με τούρτα και σαμπάνια γιόρτασε τη νίκη του το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που διατηρεί τη θέση του ως της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας στην Ευρωβουλή με 264 έδρες.

Ο πρόεδρος της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Ζoζέφ Ντολ (Joseph Daul), δεν έκρυψε τη χαρά του: "Ήταν μια θαυμάσια βραδιά. Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σ’ όλους τους εκλογείς που μας έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης και στους πολυάριθμους άντρες και γυναίκες που εργάστηκαν για μας. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από τα αποτελέσματα. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα κέρδισε με μεγάλο προβάδισμα, ενώ οι σοσιαλιστές κατέγραψαν ορισμένη απώλεια εκείνο το βράδι".

Ο πρόεδρος του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Μάρτιν Σουλτς (Martin Schulz) αναγνώρισε ότι είναι πικρά απογοητευμένος από τα αποτελέσματα της αριστεράς που αντί για τις μέχρι τώρα 217 θα έχει 161 έδρες.
"Με βεβαιότητα εκείνο το βράδυ ήταν πολύ θλιβερό για τη σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη. Είμαστε πολύ απογοητευμένοι, γιατί προσδοκούσαμε καλύτερο αποτέλεσμα. Δυστυχώς, σε ορισμένες χώρες τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχασαν εξαιτίας της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης".

Η ALDE παραμένει η τρίτη πολιτική δύναμη στη νέα Βουλή, ενώ ο αρχηγός της Γκρέαμ Γουότσον (Graham Watson) δήλωσε τα εξής: "Η Ομάδα των Φιλελεύθερων και των Δημοκρατών θα εκπροσωπηθεί στη νέα Βουλή σχεδόν με τον ίδιο αριθμό βουλευτών, όπως στην προηγούμενη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει και στο εξής να ισορροπούμε μεταξύ του αριστερού και του δεξιού και να παραμείνουμε η δύναμη που καθορίζει την έκβαση των περισσότερων ψηφοφοριών. Και να μείνουμε σταθερή φιλοευρωπαϊκή δύναμη στο κέντρο της Βουλής".

Στη χώρα, εκ περιτροπής πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Τσεχία, το δεξιό κόμμα Πολιτειακοί Δημοκράτες του τέως πρωθυπουργού Μίρεκ Τοπολάνεκ θα έχει τις περισσότερες έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι αντιπολιτευόμενοι Σοσιαλδημοκράτες (CSSD) κατέλαβαν τη δεύτερη θέση. Σε ανταπόκριση για τη Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία από την Πράγα η Ευγένεια Γιότοβα μετέδωσε τα εξής: "Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα μπουν τα νέα κόμματα που είχαν ποντάρει στο αντιευρωπαϊκό χαρτί και στην εναντίωση στη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Άλλη διαχωριστική γραμμή στην προεκλογική εκστρατεία ήταν η καθιέρωση του ευρώ στην Τσεχία, η ημερομηνία της οποίας ακόμα δεν είναι καθορισμένη. Τα περισσότερα κόμματα τάχθηκαν κατηγορηματικά υπέρ της τσεχικής κορώνας".

Ας ρίξουμε μια ματιά και στη χώρα που την 1η Ιουλίου θα αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης - τη Σουηδία. Εκεί οι Σοσιαλδημοκράτες κερδίζουν περίπου το 25% των ψήφων, ακολουθούμενοι από τους Συντηρητικούς με 18,5%. Στη Σουηδία όλα τα μεγάλα κόμματα μείωσαν το εκλογικό τους δυναμικό για λογαριασμό των μικρών κομμάτων, ένα από τα οποία είναι το Κόμμα των Πειρατών που κέρδισε μια έδρα στο Ευρωκοινοβούλιο, μετέδωσε από τη Στοκχόλμη η Τάνια Στοΐλοβα.

"Το Κόμμα των Πειρατών ιδρύθηκε το 2006. Αγωνίζεται για τη νομιμοποίηση του διαμοιρασμού αρχείων στο Internet, καθώς και για την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών του. Πρόσφατα στη Σουηδία ψηφίστηκε νόμος, ο οποίος δίνει δικαίωμα στις αρχές να παρακολουθούν και μαγνητοσκοπούν κάθε τηλεφωνική συνδιάλεξη και να παρακολουθούν τα ηλεκτρονικά μηνύματα των απλών πολιτών. Επικρίνοντας έντονα το νόμο, το Κόμμα των Πειρατών τον συγκρίνει με τους τρόπους υποκλοπής και ελέγχου που εφάρμοζαν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα στην εποχή του "ψυχρού πολέμου". Στην επιτυχία του κόμματος συνέβαλε και η σκανδαλώδης δίκη έναντι τεσσάρων υπαλλήλων του σουηδικού The Pirate Bay (ενός από τα βασικά torrent sites στον κόσμο), οι οποίοι καταδικάστηκαν σε ένα χρόνο φυλάκισης. Οι οπαδοί του κόμματος τριπλασιάστηκαν μέσα σε μετρημένες μέρες. Οι "Πειρατές" εναντιώνονται στην επικύρωση της Συνθήκης της Λισσαβόνας που κατά τη γνώμη τους θα αύξανε την έλλειψη δημοκρατίας στην Ένωση".

Στη Γαλλία καταγράφηκε χαμηλότατο ποσοστό προσέλευσης στις κάλπες - το 60% των εκλογέων δεν ψήφισε. Για τη Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία από το Παρίσι η Γιούλια Τάλεβα μετέδωσε τα εξής: "Με νίκη της Δεξιάς πλειοψηφίας και σημαντικό, αλλά διαμελισμένο αριστερό χώρο η γαλλική αντιπροσώπευση στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι ετερογενής. Η Δεξιά που κατέκτησε περίπου το 28% των ψήφων αποδίδει τη νίκη της στην επιτυχία της γαλλικής προεδρίας της Ε.Ε. κατά τα λόγια του πρωθυπουργού Φρανσουά Φιγιόν. Για τους Σοσιαλιστές το ποσοστό του μόλις 16,8% είναι συγκλονιστικό. Δεν έχουμε καμιά δικαιολογία, δήλωσε ο εκπρόσωπός τους".

Πώς έχουν τα πράγματα στη Ρουμανία; Ανταλλάσσοντας "χτυπήματα κάτω από τη μέση", οι συμπολιτευόμενοι Σοσιαλδημοκράτες κέρδισαν 11 έδρες, ενώ οι Δημοκρατικοί-Φιλελεύθεροι – 10. Η ψηφοφορία των Ρουμάνων προσέδωσε χρώμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την εκλογή της 29 ετών καλλονής Ελένα Μπασέσκου, αποκαλούμενης "Πάρις Χίλτον των Καρπαθίων", γνωστής από τις φωτογραφίες της για περιοδικά μόδας και για το πάθος της για τα νυχτερινά κέντρα.

Λεπτομέρειες από την ανταπόκριση του Γκέοργκι Βασίλσκι: "Στις Βρυξέλλες ως μοναδικός ανεξάρτητος υποψήφιος από 33 άτομα μπαίνει η κόρη του προέδρου, Ελένα Μπασέσκου. Εκπρόσωπος των εθνικιστών που επέστρεψαν στην κοινοβουλευτική ζωή, είναι ο επιχειρηματίας Τζόρτζε Μπεκάλι (Τζίτζι), ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού συλλόγου "Στεάουα", ο οποίος αφέθηκε ελεύθερος από την προσωρινή κράτηση ειδικά για τις εκλογές. Το 10% των ψήφων κέρδισε στις εκλογές η Ένωση των Ούγγρων που θεωρείται μεγάλη της επιτυχία".

Στην Ελλάδα πειστική νίκη σημείωσαν οι Σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ που βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Τη μετεκλογική κατάσταση συνόψισε η ανταποκρίτρια της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας, Κάτια Πέεβα: "Ακόμα και οι κοινωνιολόγοι στην Ελλάδα έμειναν έκπληκτοι από το προβάδισμα του 4% του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τα σχόλια, τούτο οφείλεται στη μεγάλη ανεργία, τα χαμηλά εισοδήματα, τους υψηλούς φόρους, τις συντάξεις, τις αταξίες, το σύστημα υγείας και ασφαλίσεων και όχι σε τελευταία θέση στα ατέλειωτα σκάνδαλα διαφθοράς στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας. Η νίκη του ΠΑΣΟΚ αποτελεί σοβαρή προειδοποίηση προς την ιθύνουσα συντηρητική Νέα Δημοκρατία".

Ποιο ήταν το βασικό μήνυμα που οι πολίτες της Ε.Ε. απηύθυναν μέσω των εκλογών; Η Βουλγαρική Ραδιοφωνία αποτάθηκε για σχόλιο προς τον Πιότρ Κατσίνσκι, πολιτικό αναλυτή στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών που είναι έγκυρη μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα τις Βρυξέλλες: "Το σαφές μήνυμα των ψηφοφόρων ήταν ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι σημαντική γι’ αυτούς. Η προσέλευση στις κάλπες που πράγματι ήταν χαμηλότερη από εκείνη στις προηγούμενες εκλογές, πάλι ήταν αρκετά υψηλότερη από την αναμενόμενη. Σε ορισμένα κράτη η υποστήριξη για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν τόσο σημαντική που εκεί κατέγραψαν την υψηλότατη προσέλευση στις κάλπες γενικά. Τούτο ισχύει για χώρες σαν τη Δανία και Σουηδία, Εσθονία και Λετονία. Λοιπόν, δεν μπορούμε να κρίνουμε μονοσήμαντα την προσέλευση στις κάλπες. Από άλλη πλευρά, το βασικό πολιτικό μήνυμα στις εκλογές ήταν η σαφής υποστήριξη για τα κόμματα, ομαδοποιημένα στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, δηλαδή στην Ομάδα των Συντηρητικών, καθώς και η σοβαρή "κίτρινη κάρτα", παραστατικά, για τα σοσιαλιστικά και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σ’ όλη την Ευρώπη. Ο άλλος μεγάλος νικητής σ’ αυτές τις εκλογές είναι οι Πράσινοι, αν και δεν έχουν κανένα βουλευτή από τα νέα κράτη-μέλη".

Τώρα που έχουμε σαφήνεια για το συσχετισμό των δυνάμεων στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, μπορούμε να αναμένουμε ότι αυτό θα αντιμετωπίσει με επιτυχία τις μεγάλες προκλήσεις για την Ένωση - την παγκόσμια κρίση και τη Συνθήκη της Λισσαβόνας;
"Αυτό είναι το κοινοβούλιο που μόλις εκλέξαμε. Είναι το καλύτερο δυνατό. Δεν μπορούμε να πούμε όμως αν θα αντιμετωπίσει πετυχημένα τις προκλήσεις. Το θέμα είναι αν το κοινοβούλιο διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία να τις αντιμετωπίσει. Είναι σαφές ότι τα εργαλεία του είναι περιορισμένα και μπορούμε να αναμένουμε ορισμένα προβλήματα. Παρόλα αυτά νομίζω ότι η κατηγορηματική υπεροχή των δεξιών κομμάτων στην Ευρωβουλή, καθώς και ο ηγετικός ρόλος της κεντροδεξιάς στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα διευκόλυνε σημαντικά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων".

'Εχουμε τους λόγους να εντοπίσουμε σημαντικές διαφορές στη συμπεριφορά των ψηφοφόρων στις παλιές και στις νέες χώρες-μέλη της Ε.Ε.;
"Βέβαια, παρατηρούνται και παρόμοιες τάσεις. Πολύ δύσκολο είναι να περιγράψουμε ένα πρότυπο εκλογικής συμπεριφοράς που να ισχύει για όλες τις νέες χώρες-μέλη, ή τέτοιο που να χαρακτηρίζει όλες τις παλιές. Ένα φαινόμενο που δείχνει μια τέτοια τάση είναι ότι ούτε ένας εκπρόσωπος των πράσινων κομμάτων δεν εξελέγη στις νέες χώρες-μέλη. Αν γυρίσουμε στο θέμα για το ποσοστό της προσέλευσης στις κάλπες, βλέπουμε ότι υψηλότερο ήταν στη Λετονία, Κύπρο και Μάλτα, ταυτόχρονα δε όμως χαμηλότερο ήταν πάλι στην Ανατολή - σε χώρες όπως τη Σλοβακία και Λιθουανία. Δηλαδή δεν υπάρχει κάτι σαν διαχωριστική γραμμή μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης. Το ίδιο ισχύει και για τους πολιτικούς της ακροδεξιάς. Βρίσκονται σε άνοδο τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση. Η ριζοσπαστική Δεξιά όμως υπέστη μια, έστω και μερική, ήττα στη Γαλλία και την Πολωνία, καθώς και στο Βέλγιο, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία και την Ουγγαρία έλαβε σοβαρότερη υποστήριξη".

Συνομιλήσαμε και με τον κ. Μάρτιν Κλέπετκο, Πρέσβη της Τσεχικής Δημοκρατίας στη Βουλγαρία. Όπως μετέδωσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι ευρωσκεπτικιστές στη Τσεχία απέτυχαν απολύτως. Ποια θα είναι η επίδραση των ευρωεκλογών στη Τσεχία στην εξέλιξη του θέματος της Συνθήκης της Λισσαβόνας, δηλαδή αναμένεται η επικύρωσή της από τον Πρόεδρο της χώρας ή όχι;
"Λίγο παράξενο για μένα είναι το σχόλιο ότι οι ευρωσκεπτικιστές απέτυχαν στη Τσεχία. Δεν ξέρω ποιον το πρακτορείο θεωρεί ευρωσκεπτικιστή. Ουσιαστικά νίκησε το δεξιό κόμμα Πολιτειακοί Δημοκράτες, το οποίο μερικές φορές θεωρείται ευρωσκεπτιστικό. Στην πράξη το ζήτημα της Συνθήκης της Λισσαβόνας έχει σχεδόν επιλυθεί. Η συνθήκη ψηφίστηκε στα δυο κοινοβουλευτικά σώματα και αναμένεται μόνο η υπογραφή του Προέδρου, ο οποίος σε καμία περίπτωση δε θα επηρεαστεί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών".

Ποιες είναι οι προσδοκίες των Τσέχων από τους Ευρωβουλευτές τους;
"Στη Τσεχία ακούγονται αρκετές φωνές ότι οι ευρωβουλευτές θα έπρεπε να υπερασπίζουν όλες τις ελευθερίες που θεσπίζονται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Να αποφεύγεται ο υπερβολικός συγκεντρωτισμός των Βρυξελλών - αυτό είναι το θέμα που, θα έλεγα, είναι καυτό. Δεν υπάρχουν συζητήσεις για κάποια εθνικά συμφέροντα, απ’ όσο κατάλαβα στη Βουλγαρία το θέμα αυτό είναι επίκαιρο. Στη χώρα μας όμως μεγαλύτερη έμφαση τίθεται στις ελευθερίες και στην αποφυγή του υπερβολικού συγκεντρωτισμού".

Πλησιάζει το τέλος της τσεχικής προεδρίας της Ε.Ε. Ποια κατά τη γνώμη σας ήταν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Τσεχίας;
"Η τσεχική προεδρία είχε πολύ δύσκολη αποστολή στις αρχές του έτους όταν εκδηλώθηκαν δυο μεγάλες κρίσεις - η μία με τις προμήθειες φυσικού αερίου, ενώ η άλλη - στη Μέση Ανατολή. Επιτυχία μπορούν να θεωρηθούν και οι συναντήσεις κορυφής που είχαμε στο πλαίσιο της τσεχικής προεδρίας. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον υπήρχε για τη συνάντηση κορυφής με τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Η επίσκεψη του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην Πράγα αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία για την προεδρία, όπως και οι συναντήσεις με τη Ρωσία, τον Καναδά, την Κίνα. Και άλλες δυο πρωτοβουλίες που ήταν ανάμεσα στις βασικές προτεραιότητες της τσεχικής προεδρίας - η λεγόμενη Ανατολική Συνεργασία, για την οποία διεξήχθη συνάντηση κορυφής με τα κράτη του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, και το σχέδιο για την ενέργεια, στο πλαίσιο του οποίου οργανώθηκε συνάντηση κορυφής στα θέματα του σχεδίου "Νότιος Διάδρομος". Ο χρόνος θα δείξει ποια απ’ αυτά θα μείνουν στην ατζέντα και κατά τις επόμενες προεδρίες".

Οι ευρωεκλογές είναι πια στο παρελθόν και πάλι γίνεται επίκαιρο το θέμα της Συνθήκης της Λισσαβόνας, η οποία απορρίφθηκε από τους Ιρλανδούς. Σύμφωνα με τη Συνθήκη στο Ευρωκοινοβούλιο έπρεπε να παραχωρηθούν ευρύτερες αρμοδιότητες. Ποια είναι η πρόβλεψή σας για το μέλλον της Συνθήκης της Λισσαβόνας - η ερώτηση είναι προς τη Βουλγάρα υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Γκεργκάνα Πασί.
"Θυμάστε ότι υπάρχουν μερικά ζητήματα, για τα οποία οι Ιρλανδοί πολίτες απέρριψαν σε δημοψήφισμα τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, και σ’ αυτά θα αφιερωθεί ειδικό έγγραφο του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών. Έξω από τη θεσμική προετοιμασία, από τις ιρλανδικές εθνικές αρχές εξαρτάται η ημερομηνία του δεύτερου δημοψηφίσματος περί της Συνθήκης της Λισσαβόνας. Το θετικό στην περίπτωση είναι ότι οι κοινωνιολογικές έρευνες στην Ιρλανδία δείχνουν ότι οι υποστηρικτές της Συνθήκης της Λισσαβόνας προηγούνται, έστω και ελάχιστα".

Στη Βουλγαρία περισσότερες έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο - 5 από 17 συνολικά, κέρδισε το κεντροδεξιό αντιπολιτευόμενο κόμμα GERB. Αν τεθεί σε ισχύ όμως η Συνθήκη της Λισσαβόνας, η χώρα μας θα έχει 18 βουλευτές. Με ποιο τρόπο θα διοριστεί ο 18ος ευρωβουλευτής;
"Σε περίπτωση που η Συνθήκη της Λισσαβόνας εγκριθεί, τότε ο 18ος βουλευτής θα σταλθεί από το κόμμα, το οποίο έχει τη μεγαλύτερη αναξιοποίητη ψήφο, δηλαδή στο οποίο μετά από την ανακατανομή των ψήφων απομένουν περισσότερες ψήφοι, οι οποίες δεν εξασφαλίζουν κοινοβουλευτική έδρα. Στην περίπτωσή μας τέτοια είναι η κατάσταση με τον "Μπλε Συνασπισμό" και υποθέτω ότι με την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβόνας είναι πολύ πιθανό αυτή η πολιτική δύναμη να αποκτήσει δεύτερο Ευρωβουλευτή".

Τι σκέφτεστε εσείς, αγαπητοί ακροατές; Μη διστάζετε να μας γράψετε ή να μας τηλεφωνήσετε. Εμείς θα φροντίσουμε ώστε η γνώμη σας να βρει θέση στην επόμενη εκπομπή του προγράμματός μας. Το πρόγραμμα μεταδίδεται από τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία στο πλαίσιο του σχεδίου "Συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο" που υλοποιείται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο με την οικονομική υποστήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνιών του Ευρωκοινοβουλίου. Οι ερωτήσεις, τα σχόλια και οι προτάσεις σας είναι ευπρόσδεκτα στη σύνταξή μας, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@europe.bg. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://parliament.europe.bg

Κείμενο: Ι. Ράιτσεβα, Ντ. Κονσταντίνοβα, Ε. Καρκαλάνοβα
Μετάφραση: Ε. Γκέκοβα, Π. Κάντρεφ